Azərbaycanda səfərdə olan Osmanlı tarixinin tədqiqatçısı, fransalı professor Fransua Jorjo bugünlərdə Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin (BBMM) daimi elmi seminarında məruzəçi qismində iştirak edib.

Fransalı alim BBMM-in mətbuat xidmətinə intervü verərək ölkəmizlə bağlı təəssüratlarını, Azərbaycanın multikulturalizm modeli ilə bağlı fikir və düşüncələrini bölüşüb: “Azərbaycanda olmağımdan çox məmnunam. Bakıya ilk gəlişimdi, təəssüf ki, indiyə qədər buraya gəlmək üçün fürsət tapa bilməmişəm. Bakı qədimliklə modernizmin qaynayıb –qarışdığı  maraqlı şəhərdir. Burada həm orta əsrlərə aid tarixi memarlıq nümunələri, həm də iyirmi birinci əsrə aid müasir görünüşlü binalar var. Məsələn, İçərişəhərdə qalıram, ordan əzəmətli göydələnləri görə bilirəm. Bakıda möhtəşəm bir zaman kəsimi, tarixi bir sintez var. Bu tarixin üstündə pərvəriş tapan Bakının gələcəkdə dünyanın ən önəmli şəhərlərindən biri olacağına əminəm.

Azərbaycanla qiyabi tanışlığım isə çox-çox illər əvvələ gedib çıxır. Osmanlı tarixini, xüsusən də “Gənc  türklər” hərəkatını araşdırarkən, eləcə də Yusuf Akçuranın həyat və fəaliyyətinə həsr olunmuş diplom işimi yazarkən tarixi mənbələrdə bu görkəmli türkçü alimin adının yanında İsmayıl bəy Qaspıralı, Əhməd bəy Ağayev kimi imzalar diqqətimi çəkdi. Adını çəkdiyim görkəmli şəxsiyyətlər və onların həmmüasirləri ilə bağlı 1996-cı ildə “XIX əsrin ortaları -XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda modernləşmə haqqında qeydlər” məqaləsini yazdım.  Yazıda çox dərindən olmasa da, həmin dövrdə Azərbaycanda baş verən ictimai-siyasi proseslər, rus dominantlığı haqqında fikirlərim öz əksini tapıb.

Fransada Osmanlı, Orta Şərq və Qafqaz tarixinə böyük  maraq var. Osmanlı plüralist cəmiyyətin formalaşdığı kosmopolit bir imperatorluq idi. Bu yanaşı dinc yaşamın necə əldə olunması fransız oxucusuna maraqlıdır. 25 il öncə Osmanlı tarixi ilə bağlı digər müəlliflərlə birgə yazdığım 200 səhifəlik kitab Fransada 30 min nüsxə ilə satılıb. Bu, böyük bir rəqəmdir. Bu yaxınlarda da digər araşdırmaçıların həmmüəllifliyi ilə 1300 səhifəlik “Osmanlı tarixi lüğəti” adlı  kitabımız işıq üzü görəcək. Gələcək tədqiqatlarımla bağlı Bakıdakı arxivlərlə də əlaqə saxlamağı, burada araşdırmalar aparmağı düşünürəm.

İndiyə qədər Azərbaycanın multikulturalizm modeli ilə yaxından tanış deyildim. Mən multikulturalizm ideyalarının bu qədər təbliğ olunduğunu, yayıldığını,  bir xalqın əsrlərlə sürən həyat tərzi və dövlət siyasətində aparıcı xətt olduğunu ilk dəfə Azərbaycanda gördüm. Azərbaycanın multikulturalizm modelinə böyük marağım yarandı və bu sahəni öyrənməkdən şərəf duyuram. Fransada multikulturalizm bir az mürəkkəb anlayışdır. Düşünürəm ki, dünyada insanların sülh şəraitində  yaşaması, plüralizmin inkişafı və çoxmədəniyyətliliyin qorunub saxlanması üçün Azərbaycanın multikulturalizm modeli dəyərli örnəkdir. Bir fransız kimi Fransa üçün də bu multikulturalizm modelinin önəmli ola biləcəyini düşünürəm. Artıq multikultural bir dünyaya alışmağımız və bunu qəbul etməyimiz lazımdır”.

Запись Professor Fransua Jorjo: “Multikulturalizm ideyalarının bu qədər təbliğ olunduğunu ilk dəfə Azərbaycanda gördüm” впервые появилась Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi.